Od 2002 roku odbywa się egzamin gimnazjalny, czyli specjalny egzamin na zakończenie nauki w gimnazjum, który zarówno podsumowuje postępy w nauce dzieci w szkole podstawowej i gimnazjum, jak i pozwala zdobyć dobrą pozycję na drodze do wybranej szkoły średniej. Egzamin gimnazjalny nie jest aż tak istotny jak matura, ale dzieci i tak powinny przywiązywać do niego dużą wagę, gdyż może on mieć mocny wpływ na ich dalszą edukację – lepsze liceum bądź technikum oznacza bowiem starannie dobraną kadrę nauczycieli i lepsze pomoce naukowe, a zatem większą szansę na dostanie się na dobre studia. Jest to również pierwszy ważny test jaki czeka nastolatki na drodze do dorosłego życia. Egzamin gimnazjalny składa się z trzech części – humanistycznej, matematyczno-przyrodniczej oraz językowej, które sprawdzają wiedzę dzieci, nabytą podczas nauki w gimnazjum. Część humanistyczna egzaminu gimnazjalnego sprawdza wiedzę z takich dziedzin jak społeczeństwo, historia czy język polski, z kolei w części matematyczno-przyrodniczej testowane są wiadomości z nauk ścisłych, jak biologia lub chemia. Ostatnia, językowa część egzaminu może być przeprowadzana na poziomie początkującym lub zaawansowanym, przy czym poziom początkujący jest dostępy tylko dla tych uczniów, którzy nie uczyli się wybranego języka obcego w szkole podstawowej. Nastolatki będące laureatami przedmiotowych olimpiad są zwolnione z danej części egzaminu. Dzieci mogą znaleźć liczne pomoce naukowe dotyczące przygotowań do egzaminu gimnazjalnego w Internecie lub opracowaniach dostępnych do nabycia w księgarniach.